5.1.1. Yn ôl PCC: "Mae'n rhaid i'r system gynllunio: hyrwyddo canolfannau manwerthu a masnachol trefol a gwledig hyfyw fel y lleoliadau mwyaf cynaliadwy i fyw, gweithio, siopa, cymdeithasu a chynnal busnes; cynnal a gwella bywiogrwydd, hyfywedd a dengarwch canolfannau manwerthu a masnachol" (gweler paragraff 4.3.3).

5.1.2. Mae hierarchaeth manwerthu Bro Morgannwg yn cynnwys canol trefi a chanolfannau ardal, lleol a chymdogaeth a nodir ym Mholisi MG12, ac yn eithrio unrhyw barciau manwerthu ar gyrion canol y dref, neu'r tu allan i'r dref o fewn Bro Morgannwg. Mae Polisi MG13 yn pwysleisio egwyddor polisi cenedlaethol mai ein canolfannau manwerthu presennol yw'r lleoliad gorau ar gyfer datblygiadau manwerthu a datblygiadau tebyg, lle gellir eu cyrraedd yn rhwydd ar drafnidiaeth gynaliadwy a lle gall defnyddiau o'r fath ategu'r naill a'r llall i atgyfnerthu rôl a swyddogaeth aneddiadau cynaliadwy. Gan hynny, mae'n ei gwneud yn ofynnol i ddatblygwyr ddangos bod angen am ddarpariaeth fanwerthu ar gyrion canol y dref, neu'r tu allan i'r dref, ac na fyddai'n cael effaith annerbyniol ar y prif ganolfannau manwerthu.

5.1.3. Dyma leoliadau ardaloedd manwerthu presennol ar gyrion canol tref neu'r tu allan i'r dref ym Mro Morgannwg:

Ar Gyrion Canol Tref

• Y Barri: Glannau'r Barri; Palmerston; Pencoedtre; Parc Highlight
• Penarth: Ffordd Terra Nova

Y Tu Allan i'r Dref

• Parc Manwerthu Croes Cwrlwys, Croes Cwrlwys
• Parc Manwerthu Teras Brooklands, Croes Cwrlwys
• Parc Manwerthu Valegate Croes Cwrlwys
• Parc Manwerthu Heol Penarth

5.1.4. Bydd cynigion ar gyfer datblygiadau manwerthu newydd mewn ardaloedd manwerthu ar gyrion a'r tu allan i'r dref yn cael eu rheoli'n llym yn unol â pholisi cenedlaethol, er mwyn cefnogi canolfannau manwerthu sydd wedi'u sefydlu eisoes yn yr hierarchaeth manwerthu.

5.1.5. Mae Polisi MG13 yn nodi'r meini prawf a fydd yn cael eu defnyddio i asesu cynigion ar gyfer datblygiadau manwerthu newydd mewn lleoliadau ar gyrion trefi a'r tu allan i drefi yn unol â pholisi cenedlaethol. Mae'n gymwys i'r holl gynigion sy'n creu arwynebedd llawr manwerthu ychwanegol, gan gynnwys newid defnydd, estyniadau, isrannu / uno unedau presennol, lledloriau ac amrywiadau i amodau cynllunio perthnasol.

5.2.1. Mae TAN 4 yn pwysleisio'r angen i ddatblygiadau manwerthu y tu allan i ganolfannau manwerthu ddangos angen ychwanegol. Nid yw'n rhagnodi'r fethodoleg ar gyfer asesu'r angen am ddarpariaeth manwerthu ond mae'n cynghori y dylai datblygwyr sicrhau bod asesiadau'n cael eu paratoi mewn modd clir, rhesymegol a thryloyw, gan ddefnyddio tystiolaeth gadarn a realistig.

5.2.2. Mae asesiadau angen meintiol fel arfer yn cynnwys:

• Lefelau a dosbarthiad presennol y boblogaeth, a'r rhagolygon o hynny
• Rhagolygon o wariant ar gyfer dosbarthiadau penodol o nwyddau sydd i'w gwerthu, o fewn categorïau bras nwyddau cymhariaeth a hwylustod, a ddarperir yn yr ardal ddaearyddol isaf bosibl i adlewyrchu amgylchiadau lleol.
• Data dwysedd gwerthiant ar gyfer darpariaeth manwerthu bresennol a'r dyfodol, sy'n realistig ac wedi'u meincnodi yn erbyn datblygiadau manwerthu tebyg yn yr ardal; a
• Dalgylchoedd ar gyfer canolfannau a siopau unigol sy'n adlewyrchu maint a graddfa'r datblygiad a thynfa debygol cynllun neilltuol.

5.2.3. Lle dangosir angen ychwanegol, bydd angen i ddatblygwyr brofi na ellir ei ddiwallu o fewn canolfan fanwerthu tref neu ardal bresennol, drwy gadw at y lleoliad a ffafrir yn y prawf cymalog ar gyfer defnyddiau manwerthu, hamdden a defnyddiau eraill ategol:

• Yn gyntaf, o fewn canolfannau manwerthu a masnachol a nodir yn yr hierarchaeth manwerthu lle bo safleoedd addas, adeiladau addas i'w trawsnewid, ar gael. Mae'n rhaid i'r cais cynllunio fod ar raddfa briodol mewn perthynas â rôl a swyddogaeth y ganolfan.
• Os nad oes unrhyw safleoedd addas ar gael mewn canolfannau manwerthu a masnachol, dylid ystyried lleoliadau ar gyrion canol y dref, gan ffafrio safleoedd tir llwydd sydd â chysylltiadau da, neu a fydd â chysylltiadau da, â'r ganolfan bresennol, ac yn hygyrch drwy amrywiaeth o ddulliau teithio, yn enwedig drwy gerdded, beicio a thrafnidiaeth gyhoeddus.
• Dim ond pan fydd canolfannau manwerthu a masnachol a lleoliadau ar gyrion canol y dref wedi'u hystyried a'u canfod yn anaddas y gellir ystyried opsiynau y tu allan i ganol y dref oddi mewn, ac wedyn oddi allan, i ardal anheddiad. Yn achos safleoedd y tu allan i ganol y dref dylid ffafrio safleoedd tir llwyd sy'n cael eu gwasanaethu gan, neu a fydd yn cael eu gwasanaethu gan, ddewis o ddulliau teithio, ac sy'n agos at ganolfan fanwerthu a masnachol sefydledig.

5.2.4. Lle bo datblygwr yn ffafrio safle datblygu ar gyrion canolfan fanwerthu a masnachol, neu'r tu allan iddi, bydd angen i'r datblygwr gyflwyno tystiolaeth i esbonio pam na all safleoedd neu adeiladau posibl o fewn y ganolfan gynnwys ffurf, graddfa a dyluniad datblygiad a gynigir. Bydd disgwyl i ddatblygwyr fod yn rhesymol hyblyg o ran hyn gan roi sylw i egwyddorion cynllunio ehangach fel cynaliadwyedd a hygyrchedd. Yn ôl TAN 4: "Dylai datblygwyr a manwerthwyr fod yn hyblyg ac arloesol o ran fformat, dyluniad a maint y datblygiad arfaethedig ac ynglŷn â faint o ofod parcio fydd ei angen, gan addasu'r rhain i gyd-fynd ag amgylchiadau lleol."

5.3.1. Yn ogystal â dangos angen a bod y prawf cymalog ar gyfer lleoliad wedi'i gymhwyso, bydd yn rhaid i ddatblygwyr ddangos na fyddai eu cynigion ar gyfer manwerthu mewn lleoliad ar gyrion neu'r tu allan i ganolfan yn cael effaith annerbyniol ar fasnach, trosiant, bywiogrwydd na hyfywedd y canolfannau trefol, ardal, lleol neu gymdogaeth, boed hynny'n unigol neu'n gronnus ar y cyd â datblygiadau eraill diweddar neu a gynigiwyd ac a ganiatawyd.

5.3.2. Mae PCC yn cydnabod y gall datblygiadau manwerthu y tu allan i ganolfannau manwerthu a masnachol dynodedig effeithio ar fywiogrwydd a hyfywedd canolfan. Gall effeithiau sy'n deillio o ddatblygiad o'r fath, boed yn unigol neu'n gronnus, gynnwys newidiadau mewn trosiant a'r gallu i fasnachu, y dewis i brynwyr, patrymau traffig a theithio, nifer yr ymwelwyr, yn ogystal ag effeithio ar strategaethau i adfywio canolfannau a safleoedd manwerthu presennol neu arfaethedig a ddyrannwyd yn y cynllun datblygu. Pwrpas yr asesiad effaith manwerthu yw ystyried y materion hyn a phenderfynu a yw'r datblygiadau hyn yn debygol o greu canlyniadau andwyol.

5.3.3. Ar gyfer ceisiadau a gynigir ar gyrion neu'r tu allan i ganolfannau manwerthu a masnachol dynodedig, mae Polisi Cynllunio Cymru yn pennu trothwy o 2,500 metr sgwâr neu fwy o arwynebedd llawr gros lle bydd angen asesiad effaith manwerthu. Ar gyfer ceisiadau cynllunio manwerthu llai, nodir y bydd angen i awdurdodau cynllunio benderfynu a oes angen cynnal asesiad, er enghraifft pe bai cynnig llai yn gallu cael effaith sylweddol ar ganolfan. Caiff y rhain eu hasesu fesul achos, a dylai datblygwyr ofyn am gyngor cyn ymgeisio i gael rhagor o wybodaeth am ofynion penodol yn gysylltiedig ag union leoliad, graddfa a ffurf y datblygiad a gynigir.

5.3.4. Lle rhoddir caniatâd cynllunio ar gyfer datblygiad manwerthu newydd ar gyrion a'r tu allan i ganolfan, gellir gosod amodau i reoli natur a graddfa'r gweithgarwch manwerthu i leihau unrhyw effaith bosibl ar y canolfannau manwerthu sy'n bodoli eisoes o fewn yr hierarchaeth manwerthu.

5.4.1. Nod Polisi MG 13 yw cadw a gwella bywiogrwydd, hyfywedd a dengarwch canolfannau tref, ardal, lleol a chymdogaeth, yn ogystal â hyrwyddo cymunedau cynaliadwy a phatrymau teithio cynaliadwy. O ran hyn, bydd cynigion am siopau bach sy'n gwasanaethu cymdogaeth leol neu bentref gwledig, a siopau fferm, yn cael eu ffafrio y tu allan i ganolfannau manwerthu presennol.

5.4.2. Ar ben hyn, mae'r CDLl yn cydnabod pwysigrwydd siopau cymdogaeth leol, ac mae Polisi MD5 yn nodi y caniateir datblygiadau o fewn ffiniau anheddiad os na fydd hynny'n arwain at golled annerbyniol o ran cyfleusterau cymunedol, a allai gynnwys siop leol, swyddfa bost neu dafarn.